برق یکی از اجزای ضروری زندگی ما است، اما همچنان خطرات خاص خود را برای جان و مال انسان به همراه دارد. برق گرفتگی و آتش سوزی حوادث عمده و پر تکرار مرتبط با برق هستند که نمی توان به راحتی نادیده گرفت. کلید محافظ جان هیوندای یکی از بهترین ابزار های ایمنی است که می توانید برای حفاظت از مدار های الکتریکی و جان افراد نصب کنید. این دستگاه با سنجش جریان به طور خودکار، مدار را اندازه گیری و در صورت نیاز قطع می کند. جهت آشنایی بیشتر با روش نصب کلید محافظ جان و عملکرد آن همراه ما باشید.
مکانیزم عملکرد در نصب کلید محافظ جان
RCCB جهت محافظت از فرد در برابر خطر شوک الکتریکی، برق گرفتگی و آتش سوزی بسیار مفید است. وجود این کلید تضمین می کند که در صورت بروز چنین حوادثی مدار، بلا فاصله قطع شود. کلید محافظ جان بر اساس اصل قانون Kirchhoff کار می کند؛ طبق این قانون در یک مدار باید جریان ورودی با جریان خروجی برابر باشد.
در صورت وقوع خطای زمین، جریان می تواند از طریق وسایل تصادفی مانند: لمس سیم برق، راهی به سوی زمین پیدا کند. به همین علت، جریان برگشتی از سیم خنثی کاهش می یابد. تفاوت بین این دو جریان را جریان باقی مانده می نامند. بنابراین RCCB تفاوت مقادیر جریان بین سیم برق و سیم های خنثی را مقایسه می کند. همین کاربرد، ضرورت نصب کلید محافظ جان را آشکار می سازد.
در حالت ایده آل، جریان عبوری از سیم برق می بایست با جریانی که از سیم خنثی می گذارد، یکسان باشد. این کلید به گونه ای طراحی شده که بی وقفه متوجه هر گونه تضاد (مقدار جریان باقی مانده) شود؛ در نتیجه، چنان چه حتی یک تغییر کوچک بین مقادیر رخ دهد، کلید محافظ جان، مدار را قطع می کند. اساس کار این کلید به شرح زیر می باشد:
المنت تشخیص، شامل ترانسفورماتور توالی صفر جهت شناسایی جریان نشتی و ارسال سیگنال می باشد. پیوند تقویت کننده میانی، سیگنال نشتی ضعیف را تشدید می کند. این جزء تقویت کننده می تواند مکانیکی یا الکترونیکی باشد. هنگامی که سیگنال به قطعه محرک عملیات می رسد، کلید اصلی از حالت بسته به حالت قطع سوئیچ تغییر می کند تا منبع تغذیه خاموش شود.
نقشه سیم کشی کلید محافظ جان تکفاز
دو نوع متداول کلید محافظ جان عبارتند از: مدل دو قطبی و چهار قطبی.
در اینجا نصب کلید محافظ جان تک فاز و سه فاز را به شما توضیح خواهیم داد.در یک منبع تغذیه تک فاز که تنها شامل یک سیم خنثی و یک سیم برق (فاز) است، از مدل دوقطبی استفاده می شود. این کلید دارای دو سر بوده و در انتهای این دو سر، سیم نول و سیم برق به یکدیگر متصل می گردند.
شما با کمک یک کلید چرخشی می توانید کلید محافظ جان تک فاز را روشن و خاموش کنید. این کلید همچنین دارای یک دکمه تست است که به ارزیابی دوره ای عملکرد RCCB کمک می کند.
کلیدهای محافظ جان به موازات MCB ها به داخل تابلوهای توزیع متصل می شوند؛ بر همین اساس، اتصال خنثی به پیوندهای خنثی انجام شده و فاز به صورت موازی با MCB قرار می گیرد. علت این شیوه نصب این است که MCB در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه و RCCB در برابر نشت زمین از مدار محافظت می کنند.
اتصال خنثی نیز برای RCCB ضروری است؛ چرا که به واسطه آن، جریان ورودی و خروجی را تشخیص می دهد. اکنون بیایید نمودار و شیوه های مختلف اتصال کلید محافظ جان را در یک شبکه تک فاز بهتر بررسی کنیم:
1 – اتصال ورودی
برای نصب کلید محافظ جان در این حالت، کلید در پانل بعد از دستگاه دو قطبی مقدماتی نصب می گردد. کلیدهای مدار خروجی بعد از دستگاه جریان باقی مانده قرار می گیرند. چنین مداری محافظت هم زمان در برابر نشت جریان را برای همه مصرف کنندگان خروجی فراهم می کند. از آن جایی که در این اتصال، تنها از یک دستگاه جریان باقی مانده (RCD) استفاده می شود، نصب تابلو، ارزان بوده و فضای کمی نیاز دارد؛ البته یافتن محل آسیب در این طرح دشوار است.
2 – اتصال در خطوط ورودی و خروجی
در این نسخه از مدار، دستگاه RCD را بعد از قطع کننده مدار ورودی و همچنین روی هر خط خروجی نصب می کنند. مهم ترین شرط برای این طرح، رعایت گزینش پذیری است؛ به این معنی که در لحظه ظهور نشتی جریان، نباید RCD های عمومی و گروهی هم زمان قطع شوند. مزیت این طرح نصب، بدون شک این است که در زمان آسیب فقط خط اضطراری خاموش شده و منبع ولتاژ در ساختمان متوقف نمی شود؛ البته از هزینه بالا و ابعاد بزرگ تابلو در این شیوه اتصال نمی توان چشم پوشی کرد.
نقشه سیم کشی کلید محافظ جان 3فاز
در اتصالات سه فاز که شامل یک سیم خنثی و سیم های سه فاز هستند، از نصب کلید محافظ جان 4 قطبی استفاده می کنند. این کلید هم، مانند مدل قبلی، دارای دو انتها است که سیم های سه فاز و خنثی به آن ها وصل می گردند. این در واقع تنها تفاوت بین کلیدهای دو قطبی و 4 قطبی بوده و عملکرد آن ها مشابه است. در چنین شبکه الکتریکی، توزیع یکنواخت بار بین فازها اهمیت بسیاری دارد. اگر یک فاز، بیشتر و فاز دیگر، کمتر بارگذاری شود، عدم تعادل و در نهایت شرایط اضطراری پیش می آید.
اتصال یک دستگاه جریان باقی مانده دشوار نیست، اما چند قانون کلی را می بایست رعایت کنید: RCD
- نباید به عنوان یک عنصر واحد بین منبع تغذیه و بار استفاده شود.
- همچنین، این دستگاه در برابر اتصال کوتاه یا گرم شدن بیش از حد سیم ها، محافظتی به عمل نمی آورد؛ بر همین اساس توصیه می کنیم برای ایمنی بیشتر، ترکیبی از قطع کننده مدار و RCD به کار ببرید.
-
روش نصب کلید های محافظ جان سه فاز
در سیستم های الکتریکی پیچیده تر مانند کلید اتوماتیک هیوندای ، نصب کلید محافظ جان سه فاز مشابه اتصال در یک مدار تک فاز است؛ در نتیجه باید هر سه سیم فاز و نول را به ورودی کلید وصل کنید. علاوه بر این، یک قطع کننده مدار اضافه جریان در خروجی به هر فاز متصل می شود. از طرف دیگر، سیم خنثی در خروجی به busbar اتصال دارد. فراموش نکنید که برای این اتصال می بایست به حداکثر جریانی که می تواند از کلید عبور کند (جریان نامی) توجه نمایید.
علت قطع برق توسط کلید محافظ جان و راهکار
همان طور که اشاره شد، اصل کار کلید RCCB و علت نصب این است که جریان را در فاز و سیم خنثی بررسی کند تا یکسان باشد. پس با بروز عدم تعادل میان جریان فاز و نول، RCCB خاموش شده و منبع تغذیه اصلی را قطع می کند. قطعی مکرر کلید و جریان برق توسط این ابزار می تواند علل مختلفی داشته باشد از جمله:
1 – نقص در سیم نول
در برخی تجهیزات و وسایل الکتریکی که نصب کلید محافظ جان هم انجام شده است، نول به زمین متصل می شود؛ بنابراین اگر سیم نول آسیب ببیند، RCCB خاموش می شود؛ زیرا در این شرایط، جریان از فاز، مستقیما به زمین رفته و از سیم خنثی عبور نمی کند. کلید محافظ جان، عدم تعادل را تشخیص داده و برق را قطع می کند و تا زمانی که مشکل حل نشود، این فرآیند ادامه می یابد.
2 – خطای سیم نول به ارت
در بیش تر سیم کشی های برق، سیم نول و ارت، مدار در سمت بار از هم جدا می گردند. به طور کلی، سیم خنثی مدار را تکمیل می کند تا جریان را از منبع به بار منتقل نماید. از طرفی سیم ارت به بدنه تجهیزات اتصال دارد. اغلب اگر مدار به یک بار الکتریکی متصل باشد، شاهد یک اختلاف پتانسیل میان سیم خنثی و ارت خواهیم بود. در نتیجه، چنان چه سیم خنثی با ارت برخورد کند، جریان نشتی از سیم ارت عبور کرده و موجب عدم تعادل در سیم فاز و نول می گردد. به دنبال این موارد، با نصب کلید های محافظ جان برق توسط RCCB قطع می شود.
3 – خطای سیم فاز به ارت
در اثر برخورد تصادفی سیم فاز به سیم ارت، مقدار زیادی جریان از فاز به زمین انتقال می یابد که به آن خطای فاز به ارت می گویند. این اتفاق به سبب خرابی عایق، اتصال اشتباه و … می تواند رخ دهد. با بروز این خطا، جریان عظیمی از سیم فاز و ارت عبور می کند، اما این جریان از سیم خنثی نمی گذرد؛ بنابراین نصب کلید های محافظ جان، به سبب اینکه آن را به عنوان عدم تعادل در نظر می گیرد، منبع تغذیه اصلی را خاموش می کند.
4 – اتصال سیم کشی معیوب
سیم کشی معیوب یا اشتباه در نصب کلید محافظ جان، نیز می تواند منجر به از کار افتادن کلید محافظ جان شود. علاوه بر این، سیم کشی های قدیمی، به تدریج آسیب دیده و عایق آن ها ضعیف می شود؛ بدین ترتیب احتمال نشتی میان سیم های فاز، نول یا ارت افزایش می یابد. پس اتصالات خود را بررسی کنید و از نصب صحیح و سالم بودن آن ها اطمینان حاصل نمایید. توصیه می کنیم برای عیب یابی و رفع قطعی مکرر برق و RCCB، موارد زیر را رعایت کنید.
1 – همه دستگاه ها و تجهیزات را از برق بکشید.
2 – کلید را یک بار خاموش و روشن کنید
3 – دستگاه ها را تک تک، وصل و بررسی نمایید که با اتصال هر کدام، آیا کلید محافظ جان خاموش می شود یا خیر.
با این روش ها می توانید تجهیزات معیوب خود را شناسایی کنید و از بروز مشکل جلوگیری به عمل آورید.
جمع بندی
همان طور که در این مطلب مشاهده کردید، نصب کلید محافظ جان برای حفاظت از مدارها بسیار حائز اهمیت است. نقش این کلید در صنایع و تاسیسات تجاری فشار قوی به سبب احتمال بالای خطرات تصادفی، بیش از پیش مورد توجه می باشد. همانطور که بنجامین فرانکلین گفته است، “پیشگیری بهتر از درمان است.” نصب کلید محافظ جان یکی از این اقدامات پیشگیرانه است که میتواند جان انسانها را در برابر حوادث ناگوار الکتریکی نجات دهد. ما در فروشگاه تخصصی نوین برق، محصولات پیشرفته و مناسب را برای کاربردهای صنعتی و تجاری شما فراهم کرده ایم. جهت خرید هر یک از این محصولات و دریافت مشاوره تخصصی با ما تماس بگیرید.
نوین برق
سوالات متداول
- بهترين كليد محافظ جان كدام است؟
کلید محافظ جان هیوندای يكی از بهترين برندهای موجود در بازار است.
- قیمت نصب کلید محافظ جان چه مبلغيست؟
شما با خواندن اين مقاله می توانيد به راحتی اين قطعه را بدون انجام هزينه نصب كنيد.
- آيا سیم کشی معیوب در نصب محافظ جان اختلال ايجاد می كند؟
بله؛سیم کشی معیوب یا اشتباه در نصب کلید محافظ جان، نیز می تواند منجر به از کار افتادن کلید محافظ جان شود.